

Azərbaycanda mənzil tikintisi zəifləyir - SƏBƏBLƏR
- 16.05.2025
- 224

Azərbaycanın müstəqillik dövründə mənzil tikintisi sosial-iqtisadi dəyişikliklərin əsas göstəricilərindən biri olub. 1990-cı illərdəki durğunluqdan sonra neft gəlirləri və dövlət siyasətləri sayəsində sektor canlansa da, son illərdə artım tempi zəifləyib.
Mənzil sadəcə bir dam deyil, ailənin gələcəyidir, rifahın simvoludur. Müstəqillik illərində Azərbaycanda mənzil tikintisinin keçdiyi yol ölkənin sosial-iqtisadi həyatında baş verən dərin dəyişikliklərin bariz göstəricilərindən biridir. Bu dövrdə müşahidə olunan tendensiyalar yalnız daş və betondan ibarət binaların çoxalması ilə məhdudlaşmır, burada vətəndaşların həyat tərzinin izlərini görmək mümkündür.
1990-cı illərin əvvəlləri Azərbaycan üçün ciddi sınaq dövrü idi. İqtisadi tənəzzül, müharibə, və sosial böhran fonunda mənzil tikintisi demək olar ki, dayandı.
Dövlət Statistika Komitəsindən əldə edilən məlumata görə, 1990-cı ildə hər 1000 nəfərə düşən mənzil sayı 4,9 idisə, 10 il sonra bu göstərici kəskin şəkildə azalaraq cəmi 0,5-ə enib. Yaşayış sahəsinin miqyası da dramatik şəkildə azalıbı – 404 kvadrat metrdən 53 kvadrat metrə qədər.
2000-ci illərin əvvəllərində isə mənzil sektorunda bərpa prosesləri başlandı. Xüsusilə neft gəlirlərinin artması ilə yeni tikinti dalğası yarandı. Hökumətin mənzil tikintisini prioritet sahələrdən biri elan etməsi, tikinti sektoruna yönəlik investisiya axınını artırdı. 2008-ci ilə qədər sektorda müntəzəm artım müşahidə olundu. Həmin il hər 1000 nəfərə düşən mənzil sayı 2-yə, yaşayış sahəsi isə 229 kvadrat metrə yüksəldi.
2010-cu illər mənzil tikintisinin daha sabit və planlı şəkildə inkişaf etdiyi dövr kimi yadda qaldı. 2013-cü ildə göstəricilər 2,3 mənzil və 258 kvadrat metr sahə ilə zirvəyə çatdı. Lakin artım tempi əvvəlki illərlə müqayisədə zəiflədi. Buna baxmayaraq mənzil sektorunda dövlət və özəl sektor arasında əməkdaşlığın möhkəmlənməsi, ipoteka sisteminin genişləndirilməsi və regionlarda sosial layihələrinin həyata keçirilməsi prosesi davam etdi.
2019-cu il Azərbaycan mənzil sektorunun ən yüksək inkişaf mərhələsi kimi tarixə düşdü. Həmin il rekord göstəricilər qeydə alındı – hər 1000 nəfərə 8,8 mənzil və 953 kvadrat metr istifadəyə verildi. Növbəti il dünyanı bürüyən COVID-19 pandemiyası Azərbaycanda da mənzil tikintisinə ciddi təsir göstərdi. 2020-ci ildə göstəricilər kəskin azaldı: 5 mənzil və 522 kvadrat metr sahə. Pandemiyanın səbəb olduğu iqtisadi tənəzzül, material tədarükündə fasilələr və investisiya axınındakı durğunluq bu sahədə geriləməyə yol açdı.
2021-ci ildən etibarən sektor tədricən bərpa olunsa da, əvvəlki artım sürəti müşahidə edilmədi. 2022-ci ildə göstəricilər 2,5 mənzil və 279 kvadrat metr, 2023-cü ildə isə 2,2 mənzil və 245 kvadrat metr təşkil etdi.
2024-cü ildə 20149 mənzil istifadəyə verildi. Bu mənzillərin ümumi sahəsi 2,3 milyon kvadratmetr olub. Beləliklə hər mənzilin orta sahəsi 117.2 kvadratmetr təşkil edib.
Əhalinin şəxsi vəsaiti ilə inşa edilən mənzillər ümumi tikintinin 57 faizindən çoxunu təşkil edərək fərdi yaşayış evlərinin üstünlük təşkil edib.
Bununla yanaşı, mənzillərin orta sahəsinin ildən-ilə artması da diqqətçəkicidir. Əgər 1990-cı illərdə orta göstərici 80–90 kvadrat metr arasında idisə, son illərdə bu göstərici 110–120 kvadrat metrə qədər yüksəlib. Xüsusilə şəxsi vəsaitlə tikilən fərdi evlərin orta sahəsi 140 kvadratmetrdən 147 kvadratmetrə çatır.
Azərbaycandakı vəziyyətin beynəlxalq kontekstdə necə göründüyünü qiymətləndirmək üçün bəzi müqayisələr aparmaq faydalıdır. Avropa İttifaqı ölkələrində hər 1000 nəfərə düşən yeni tikilmiş mənzil sayı adətən 4–6 arasında dəyişir. Məsələn, Almaniya və İsveçdə bu göstərici 5,5-6 civarındadır. ABŞ-da 4,5, Böyük Britaniyada isə 4,8-dir civarında dəyişir. Azərbaycanda isə bu göstərici 2023-cü ildə 2.2 olub.
Eyni fərq yaşayış sahəsinin ölçülərində də özünü göstərir. İnkişaf etmiş ölkələrdə hər 1000 nəfərə düşən yeni tikilmiş sahə 600-800 kvadratmetr olduğu halda Azərbaycanda bu göstərici 245 kvadratmetrdir.
Əmlak Ekspert Mərkəzinin rəhbəri Ramil Osmanlı bildirib ki, müstəqillik illəriondə Azərbaycanda tikinti sektorunun ən gur vaxtı 2007-2008-ci illər olub.
Həmin dövrdə il ərzində istifadəyə verilmiş mənzillərin ümumi sahəsi 4-4,2 milyon kvadratmetr təşkil edirdi. O vaxtlar aparılan araşdırmalar zamanı məlum olurdu ki. Bazarda eyni vaxtda azı 200 şirkət mənzil tikintisi ilə məşğul olur. Bu gün analoji fəaliyyətlə məşğulı olan şirkətlərin sayı 2,5-3 dəfə azalıb. Üstəlik tikintiyə nəzarət qaydaları, standartları və s. baxımından fundamental dəyişikliklıər baş verib. Bütün bunlar tikinti ilə məşğul olan təsadüfi şirkətlərin bazardan çıxmasına səbəb olub. Nəticədə Azərbaycanda illik mənzil tikintisinin ümumi sahəsi 1,6-1,7 milyon kvadratmetrə düşüb.
“Müqayisə aparsaq, Azərbaycanda adambaşına düşnən mənzil sahəsi 20 kvadratmetrdir. Rusiya, Qazaxıstan, Belarus kimi ölkələrdə bu göstərici 28-30 kvadratmetr arasında dəyişir. Bu göstəricilərə çatmaq üçün bizə 100 milyon kvadratmetr əlavə mənzil sahəsinin tikintisinə ehtiyac var. Əhalinin indiki sayı və ildə maksimum 2 milyon kvadratmetrlik mənzil tikilsə, bizə azı 50 il lazımdır. Bu müqayisə vəziyyətin nə qədər ciddi olduğunu göstərir” .
Ekstpertin sözlərinə görə son illər şəhərsalma tədbirləri gücləndirilir. Müəyyən qərarlar qəbul olunur, iri şəhərlərin baş planları təsdiqlənir. Sahə üzrə fəaliyyət göstərən dövlət qurumları islahatlar aparsa da reallıq qeyd olunan rəqəmlər ətrafındadır.
Bu funksiyadan istifadə etməklə siz əmlak sahibi elanlarına abunə olacaqsınız. Arenda.az saytına daxil olan hər bir əmlak sahibi elanı haqqında Sizin e-mail ünvanınıza bildiriş gələcək. O cümlədən, əmlakın original, yəni loqosuz şəkillərini Pulsuz şəkildə yükləyə biləcəksiniz. Şəkilləri yüklə düyməsini basandan dərhal sonra şəkillər sizin kompyuterə yüklənməyə başlayacaq.
Digər xəbərlər
Bütün xəbərlər- 25İyul202520:00Hər yerdə Arenda.az!
- 25İyul202509:57Sənədsiz evlərə çıxarışların verilməsində yenilik - 15 gün vaxt veriləcək
- 22İyul202509:18Bakının bu ərazilərində - BİNALAR SÖKÜLƏCƏK
- 21İyul202509:49SSRİ dövründə Azərbaycanda tikilən evlər yeni qaydada sənədləşdiriləcək
- 17İyul202511:45Güzəştli şərtlərlə Qarabağda da ev almaq mümkün olacaq - YENİLİK
- 16İyul202510:56Bakıda satılan ən bahalı mənzillər məlum olub - SİYAHI
Yeni Elanlar
-
270 000 AZN
Satılır Köhnə Tikili
Sahil m., Səbail r.
3 otaqlı 73 m² 4/5 mərtəbə -
145 000 AZN
Satılır Yeni Tikili
Masazır, Abşeron r.
4 otaqlı 90 m² 2/7 mərtəbə -
154 000 AZN
Satılır Köhnə Tikili
Gənclik m., Neftçi bazası, Nərimanov r.
2 otaqlı 55 m² 2/5 mərtəbə -
1 500 AZN
Kirayə (aylıq) Yeni Tikili
Elmlər akademiyası m., Yasamal r.
3 otaqlı 150 m² 17/17 mərtəbə -
400 000 AZN
Satılır Torpaq
Neftçilər m., 8-ci kilometr, Sapfir ş/s, Nizami r.
8 sot -
700 AZN
Kirayə (aylıq) Yeni Tikili
Qara Qarayev m., Nizami r.
3 otaqlı 72 m² 10/17 mərtəbə -
71 000 AZN
Satılır Yeni Tikili
Masazır, Abşeron r.
2 otaqlı 56 m² 2/6 mərtəbə -
2 000 AZN
Kirayə (aylıq) Obyekt
Nəriman Nərimanov m., Nərimanov r.
110 m² -
3 000 AZN
Kirayə (aylıq) Ofis
Gənclik m., Nərimanov r.
7 otaqlı 680 m² -
67 500 AZN
Satılır Yeni Tikili
Masazır, Abşeron r.
2 otaqlı 58 m² 2/6 mərtəbə -
250 AZN
Kirayə (aylıq) Köhnə Tikili
Nizami m., Dövlət Statistika Komitəsi, Yasamal r.
4 otaqlı 111 m² 6/10 mərtəbə -
2 900 000 AZN
Satılır Həyət evi/villa
Badamdar qəs., Səbail r.
8 otaqlı 700 m² -
285 000 AZN
Satılır Yeni Tikili
8 Noyabr m., Nəsimi r.
3 otaqlı 100 m² 6/17 mərtəbə -
1 000 AZN
Kirayə (aylıq) Köhnə Tikili
Nizami m., Caspian Plaza, Yasamal r.
3 otaqlı 110 m² 3/5 mərtəbə -
385 000 AZN
Satılır Yeni Tikili
Nəriman Nərimanov m., Nərimanov r.
3 otaqlı 157 m² 14/15 mərtəbə -
42 000 AZN
Satılır Torpaq
Qəbələ ş.
10 sot -
205 000 AZN
Satılır Torpaq
Buzovna, Xəzər r.
10 sot -
275 000 AZN
Satılır Yeni Tikili
Nərimanov r.
2 otaqlı 80 m² 13/17 mərtəbə -
290 000 AZN
Satılır Köhnə Tikili
Dostluq kinoteatrı, Nəsimi r.
4 otaqlı 90 m² 2/4 mərtəbə -
1 100 AZN
Kirayə (aylıq) Yeni Tikili
Nərimanov r.
3 otaqlı 164 m² 11/18 mərtəbə -
420 AZN
Kirayə (aylıq) Köhnə Tikili
Neftçilər m., Nizami r.
1 otaqlı 42 m² 4/5 mərtəbə -
100 AZN
Kirayə (günlük) Həyət evi/villa
Şəki ş.
4 otaqlı -
4 000 AZN
Kirayə (aylıq) Obyekt
8 Noyabr m., Papanin, Nəsimi r.
350 m² -
1 200 AZN
Kirayə (aylıq) Köhnə Tikili
28 May m., Nəsimi r.
3 otaqlı 75 m² 5/9 mərtəbə -
1 500 AZN
Kirayə (aylıq) Obyekt
Əhmədli m., Əhmədli, A.S.Puşkin parkı, Xətai r.
120 m² -
120 000 AZN
Satılır Həyət evi/villa
Bakıxanov qəs., Sabunçu r.
4 otaqlı 110 m² -
188 000 AZN
Satılır Yeni Tikili
Dərnəgül m., Binəqədi r.
2 otaqlı 65 m² 5/15 mərtəbə -
70 AZN
Kirayə (günlük) Həyət evi/villa
Qəbələ ş.
3 otaqlı -
212 000 AZN
Satılır Yeni Tikili
İnşaatçılar m., Yasamal qəs., Yasamal r.
2 otaqlı 57 m² 3/12 mərtəbə -
3 800 AZN
Kirayə (aylıq) Yeni Tikili
28 May m., Nəsimi r.
3 otaqlı 180 m² 16/18 mərtəbə
Arenda.az - Kiraye evler ve ev alqi-satqisi . Ev elanlari - Dasinmaz emlak , bina, ofis ve villalar | bag evleri , kiraye heyet evleri ve menziller